De kunst van Bandhani is een traditionele Indiase tie-dye techniek die zijn oorsprong vindt in de regio’s Gujarat, Rajasthan en Punjab. Deze eeuwenoude methode van textieldecoratie bestaat al meer dan 5.000 jaar en wordt nog steeds beoefend in de hedendaagse Indiase cultuur.
Bandhani, dat is afgeleid van het Sanskrietwoord “bandhana”, wat “binden” betekent, is een nauwkeurig en arbeidsintensief proces waarbij kleine knopen in de stof worden gemaakt om patronen te creëren.
Het Bandhani-proces
Het Bandhani-proces begint met het kiezen van een stof, meestal fijne zijde of katoen, die wordt uitgespreid op een vlakke ondergrond. Vervolgens wordt het ontwerp op de stof getekend met behulp van kleurstoffen of krijt. Er zijn verschillende traditionele patronen die in de Bandhani-techniek worden gebruikt, zoals Shikari, Mothra, Ekdali en Leheriya, elk met zijn eigen unieke symboliek en betekenis.
Nadat het ontwerp is getekend, begint het nauwgezette proces van het binden van de knopen. De vakman, die meestal een vrouw is, neemt een klein deel van de stof en wikkelt er een draad omheen om een knoop te vormen. Dit wordt herhaald voor het hele ontwerp, met soms duizenden knopen die dicht bij elkaar worden geplaatst. Het aantal knopen en de dichtheid van de binding bepalen de complexiteit en schoonheid van het uiteindelijke ontwerp.
Zodra de knopen zijn aangebracht, wordt de stof gedompeld in een verfbad. De gebonden delen van de stof weerstaan de kleurstof, waardoor het ontwerp ontstaat. Het proces van binden en verven kan meerdere keren worden herhaald met verschillende kleuren om gelaagde en complexe patronen te creëren. Ten slotte worden de knopen voorzichtig losgemaakt en wordt het onthullende patroon zichtbaar.
Culturele betekenis van Bandhani
Bandhani heeft een diepe culturele betekenis in de Indiase samenleving. Het wordt vaak geassocieerd met feestelijke gelegenheden zoals bruiloften, religieuze ceremonies en culturele evenementen. In sommige delen van India is het gebruikelijk voor bruiden om Bandhani-sari’s te dragen tijdens hun huwelijksceremonie. De patronen en kleuren die worden gebruikt in Bandhani-kledingstukken hebben vaak een symbolische betekenis, variërend van vruchtbaarheid en voorspoed tot bescherming tegen het boze oog.
Bandhani vandaag
De kunst van Bandhani heeft in de loop der jaren verschillende innovaties en veranderingen ondergaan, met nieuwe technieken en materialen die zijn geïntroduceerd om het proces te vereenvoudigen. Desondanks blijft de traditionele Bandhani-techniek een zeer gewaardeerde vaardigheid, en authentieke handgemaakte Bandhani-textiel wordt nog steeds hoog in aanzien gehouden vanwege de nauwgezette aandacht voor detail en vakmanschap die bij elk stuk nodig is.
In het huidige tijdperk van globalisering en digitale technologie heeft Bandhani een breder publiek bereikt en geniet het internationale erkenning. Hedendaagse ontwerpers en ambachtslieden combineren traditionele Bandhani-technieken met moderne stijlen en patronen om een frisse, eigentijdse uitstraling te creëren. Dit heeft geleid tot een toename van de populariteit van Bandhani-kledingstukken, zoals sari’s, dupatta’s, en sjaals, die nu over de hele wereld worden verkocht en gedragen.
Ondanks de moderne innovaties en invloeden blijft de kern van de Bandhani-techniek diepgeworteld in de rijke culturele tradities van India. Ambachtslieden, meestal vrouwen, blijven het ambacht doorgeven aan de volgende generatie, waarbij de vaardigheden en kennis worden gekoesterd en behouden als een levendig onderdeel van het culturele erfgoed van India. De kunst van Bandhani is een prachtig voorbeeld van hoe oude technieken kunnen overleven en gedijen in de moderne wereld, terwijl ze trouw blijven aan hun oorspronkelijke culturele betekenis en geschiedenis.